Перевод: со всех языков на все языки

со всех языков на все языки

vitam profundere

  • 1 profundo

    profundo, ĕre, fūdi, fūsum - tr. - [st2]1 [-] verser, épancher, répandre, laisser couler; renverser, lancer, émettre, exhaler. [st2]2 [-] mettre au jour, produire, pousser (un cri...). [st2]3 [-] répandre en abondance, lâcher avec force, étendre, étaler, déployer. [st2]4 [-] répandre en pure perte, dépenser outre mesure, donner sans compter, gaspiller, prodiguer, dissiper.    - vim lacrimarum profundere, Cic. Rep. 6, 14, 14: fondre en larmes.    - vires ingenii profundere, Cic. Att. 1, 18, 2: déployer toutes les ressources de son génie.    - vitam pro patria profundere: donner sa vie pour la patrie.
    * * *
    profundo, ĕre, fūdi, fūsum - tr. - [st2]1 [-] verser, épancher, répandre, laisser couler; renverser, lancer, émettre, exhaler. [st2]2 [-] mettre au jour, produire, pousser (un cri...). [st2]3 [-] répandre en abondance, lâcher avec force, étendre, étaler, déployer. [st2]4 [-] répandre en pure perte, dépenser outre mesure, donner sans compter, gaspiller, prodiguer, dissiper.    - vim lacrimarum profundere, Cic. Rep. 6, 14, 14: fondre en larmes.    - vires ingenii profundere, Cic. Att. 1, 18, 2: déployer toutes les ressources de son génie.    - vitam pro patria profundere: donner sa vie pour la patrie.
    * * *
        Profundo, profundis, profudi, profusum, pen. prod. profundere. Plaut. Espandre en abondance.
    \
        Clamorem profundere. Cic. S'escrier tant qu'on peult.
    \
        Lachrymas profundere. Cic. Jecter force larmes.
    \
        Palmites profundere dicitur vinea. Columel. Quand elle jecte et produit en abondance.
    \
        Sanguinem pro patria profundere. Cicero. Respandre son sang, etc.
    \
        Se in aliquem profundere. Cicero. S'employer du tout à luy faire touts plaisirs, S'y efforcer de tout son povoir.
    \
        Vires animi et ingenii profundere. Cic. Employer tout son esprit à faire quelque chose.
    \
        Vitam profundere pro patria. Ci. Mettre et exposer sa vie pour son pays.
    \
        Voluptates quum inclusae diutius et constrictae fuerunt, subito sese nonnunquam profundunt atque eiiciunt vniuersae. Cic. Sortent tout à coup.
    \
        Profundere. Terent. Despendre oultre mesure.

    Dictionarium latinogallicum > profundo

  • 2 vita

    vīta, ae, f. ( aus *vīvita zu vivo), das Leben, I) eig. u. übtr.: a) eig.: in vita esse, leben, Cic.: discedere a vita, cedere e u. ex vita od. bl. vitā, excedere e vita od. bl. vitā, Cic.: abire e vita, Cic.: abire vitā, Vell.: vitam ponere, sein Leben lassen, Cic.: vitam amittere, Cic.: vitam profundere pro alqo, Cic.: perducere vitam ad annum centesimum, Cic.: si vita suppetet, wenn ich das Leben haben werde, Cic.: vitā frui, Cic.: vitā vivere, vitam vivere, leben, Plaut.: vitam tutam vivere, Cic.: vitam miserrimam degere, Cic.: vitam agere, s. agono. II, B, 1, β (Bd. 1. S. 265): vitam colere, s. 2. colono. II, 2, a (Bd. 1. S. 1279): vitam tolerare, s. tolero: vitam transire (zubringen), Sall. u. Sen. (u. so sine adversario vitam, Sen.): vitam silentio transigere, Vulg.: vitam trahere (hinschleppen), Verg., Plin. u.a.: in vita manere, Cic.: vitam alci adimere, Cic., od. auferre, Cic., od. alqm vitā privare, Cic., od. expellere, Cic.: eādem manu sibi vitam exhaurire, quā etc., Cic.: vitam suspendio amittere, Gell.: alci vitam dare (schenken), Sen.: vitam producere (verlängern), Nep., Ggstz. abrumpere, Verg.: vitā defungi, Sen., Curt. u. Gell. vitam finire, s. fīniono. I, B, 3, a: deûm vitam accipere, Verg.: in mea vita, in meinem ganzen Leben, Cic.: in vita, in meinem od. seinem (ganzen) Leben, Cic. u. Hor. (s. Fritzsche Hor. sat. 2, 8, 4). – Plur., plures vitae, Quint.: vitae volantum, Verg.: serpit per omnium vitas amicitia, Cic. – b) übtr., v. Bäumen u. Gewächsen, das Leben = die Dauer, Fortdauer, vita arborum quarundam immensa credi potest, Plin. 16, 234: brevissima vita est punicis, fico, malis, Plin. 16, 241: castanea, quae plantis seritur, ita aegra est, ut biennio de eius vita saepe dubitetur, Pallad. 12, 7, 17. – II) meton.: 1) das Leben, die Lebensart, Lebensweise, der Lebensberuf, Lebenswandel, rustica, Cic.: cui in opere vita erat, Ter. – vita hominis ex ante factis spectatur, Cornif. rhet.: hanc orationem usus, vita, mores, civitas ipsa respuit, Cic.: ego bonam vitam tibi hodie feci (hab' verschafft), Plaut.: deorum vitam apti sumus, ein wahres Götterleben wird's, Ter. – Plur., inspicere tamquam in speculum in vitas omnium, Ter. adelph. 415. – 2) das Leben = der Lebenslauf, die Lebensbeschreibung, als Gegenstand der Darstellung, die Biographie, vitae excellentium imperatorum od. virorum, Nep.: vitae resque gestae clarorum hominum, Gell.: vitae scriptores, seine Lebensbeschreiber, Biographen, Lampr.: librum de vita alcis edere, Plin. ep. – 3) das Lebensglück, paene illusi vitam filiae, Ter. Andr. 822. – 4) das Leben, zur Bezeichnung einer sehr geliebten od. teueren Person, Aeschinus, nostra omnium vita, Ter.: dah. als ein Liebkosungswort, mea vita! mein Leben! Plaut. u. Cic. – 5) die Seele, der Schatten, in der Unterwelt, tenues sine corpore vitae, Verg. Aen. 6, 292. – 6) der Lebensunterhalt, die Nahrung, reperire sibi vitam, Plaut.: de vita mea, Plaut. – 7) die lebenden Menschen, die Welt (wie das griech. βίος), verum falsumne sit, non vita decreverit, Plin. 8, 48; vgl. Plin. 28. § 6 u. 35 118. Tibull. 2, 1, 37. Mart. 8, 3, 20. – / arch. veita, Corp. inscr. Lat. 1, 1009 u.ö.; vulg. bita, Corp. inscr. Lat. 10, 1741; arch. Genet. vitai, Lucr. 1, 415 u.a. Corp. inscr. Lat. 1, 1202.

    lateinisch-deutsches > vita

  • 3 vita

    vīta, ae, f. ( aus *vīvita zu vivo), das Leben, I) eig. u. übtr.: a) eig.: in vita esse, leben, Cic.: discedere a vita, cedere e u. ex vita od. bl. vitā, excedere e vita od. bl. vitā, Cic.: abire e vita, Cic.: abire vitā, Vell.: vitam ponere, sein Leben lassen, Cic.: vitam amittere, Cic.: vitam profundere pro alqo, Cic.: perducere vitam ad annum centesimum, Cic.: si vita suppetet, wenn ich das Leben haben werde, Cic.: vitā frui, Cic.: vitā vivere, vitam vivere, leben, Plaut.: vitam tutam vivere, Cic.: vitam miserrimam degere, Cic.: vitam agere, s. ago no. II, B, 1, β (Bd. 1. S. 265): vitam colere, s. colo no. II, 2, a (Bd. 1. S. 1279): vitam tolerare, s. tolero: vitam transire (zubringen), Sall. u. Sen. (u. so sine adversario vitam, Sen.): vitam silentio transigere, Vulg.: vitam trahere (hinschleppen), Verg., Plin. u.a.: in vita manere, Cic.: vitam alci adimere, Cic., od. auferre, Cic., od. alqm vitā privare, Cic., od. expellere, Cic.: eādem manu sibi vitam exhaurire, quā etc., Cic.: vitam suspendio amittere, Gell.: alci vitam dare (schenken), Sen.: vitam producere (verlängern), Nep., Ggstz. abrumpere, Verg.: vitā defungi, Sen., Curt. u. Gell. vitam finire, s. finio no. I, B, 3, a: deûm vitam accipere, Verg.: in mea vita, in meinem ganzen Leben, Cic.: in vita, in meinem od. seinem (ganzen) Leben, Cic. u. Hor. (s. Fritzsche Hor. sat. 2, 8, 4). – Plur., plures vitae,
    ————
    Quint.: vitae volantum, Verg.: serpit per omnium vitas amicitia, Cic. – b) übtr., v. Bäumen u. Gewächsen, das Leben = die Dauer, Fortdauer, vita arborum quarundam immensa credi potest, Plin. 16, 234: brevissima vita est punicis, fico, malis, Plin. 16, 241: castanea, quae plantis seritur, ita aegra est, ut biennio de eius vita saepe dubitetur, Pallad. 12, 7, 17. – II) meton.: 1) das Leben, die Lebensart, Lebensweise, der Lebensberuf, Lebenswandel, rustica, Cic.: cui in opere vita erat, Ter. – vita hominis ex ante factis spectatur, Cornif. rhet.: hanc orationem usus, vita, mores, civitas ipsa respuit, Cic.: ego bonam vitam tibi hodie feci (hab' verschafft), Plaut.: deorum vitam apti sumus, ein wahres Götterleben wird's, Ter. – Plur., inspicere tamquam in speculum in vitas omnium, Ter. adelph. 415. – 2) das Leben = der Lebenslauf, die Lebensbeschreibung, als Gegenstand der Darstellung, die Biographie, vitae excellentium imperatorum od. virorum, Nep.: vitae resque gestae clarorum hominum, Gell.: vitae scriptores, seine Lebensbeschreiber, Biographen, Lampr.: librum de vita alcis edere, Plin. ep. – 3) das Lebensglück, paene illusi vitam filiae, Ter. Andr. 822. – 4) das Leben, zur Bezeichnung einer sehr geliebten od. teueren Person, Aeschinus, nostra omnium vita, Ter.: dah. als ein Liebkosungswort, mea vita! mein Leben! Plaut. u. Cic. – 5) die Seele, der Schatten, in der Unterwelt,
    ————
    tenues sine corpore vitae, Verg. Aen. 6, 292. – 6) der Lebensunterhalt, die Nahrung, reperire sibi vitam, Plaut.: de vita mea, Plaut. – 7) die lebenden Menschen, die Welt (wie das griech. βίος), verum falsumne sit, non vita decreverit, Plin. 8, 48; vgl. Plin. 28. § 6 u. 35 118. Tibull. 2, 1, 37. Mart. 8, 3, 20. – arch. veita, Corp. inscr. Lat. 1, 1009 u.ö.; vulg. bita, Corp. inscr. Lat. 10, 1741; arch. Genet. vitai, Lucr. 1, 415 u.a. Corp. inscr. Lat. 1, 1202.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > vita

  • 4 vīta

        vīta ae, f    [VIV-], life: tribus rebus animantium vita tenetur, cibo, etc.: in liberos vitae necisque habent potestatem, Cs.: exiguum vitae curriculum: vitam in egestate degere: pro patriā vitam profundere: vitā discedere: de vitā decedere: vitam suam in periculum proicere: paene inlusi vitam filiae, have nearly fooled away, T.: malae taedia vitae, O.: nil sine magno Vita labore dedit mortalibus, H.—A life, way of life, way of living, manners: rustica: inquirendo in utriusque vitam, L.: vitae communis ignarus, i. e. good manners: illud e vitā ductum ab Afranio, from real life: Inspicere, tamquam in speculum, in vitas omnium, T.: (Minos) vitas et crimina discit, V.— As an expression of affection, life, dearest: Nostra omnium vita, T.: obsecro te, mea vita, etc.—A life, course of life, career, biography: in hoc exponemus libro de vitā excellentium imperatorum, N. —An existence, being, spirit: tenues sine corpore vitae, V.: Vita fugit sub umbras, V.—They who live, people, the world: neque hac de re communis vita dubitavit: vita desuevit pellere glande famem, Tb.
    * * *
    life, career, livelihood; mode of life

    Latin-English dictionary > vīta

  • 5 preisgeben

    preisgeben, diripiendum concedere od. permittere. direptioni relinquere. praedae dare (zur Plünderung, zum Raube überlassen, z.B. urbem, oppidum militibus). – alqd praedae esse alci sinere (zulassen, daß etwas jmdm zum Raube wird). – permittere. committere dedere (etwas überlassen, übergeben). – addicere (anheimgeben). – obicere. offerre (obic. eig. vorwerfen, z.B. feris; dann auch uneig. wie off. = etwas einer Sache aussetzen, z.B. der Gefahr etc.). – praebere ad alqd (darbieten, z.B. nuda corpora ad missilium telorum ictus). – vulgare (jedermann hingeben). – proicere [1889]( eig. aussetzen, z.B. ein Kind; dann uneig. gleichs. allen zum Raub hingeben, Personen u. Dinge; einer Sache, in od. ad alqd, z.B. in has miserias, ad bellum saevissimum). – desere: re. desertum esse pati. prodere (im Stiche lassen. verraten, prod. auch Dinge, z.B. patriam); verb. (= leichtsinnig, rücksichtslos pr.) deserere et prodere; prodere et proicere; oder proicere ac prodere. – sein Leben pr., vitam in discrimen dare (sein Leben in Gefahr geben); se morti offerre oder obicere (sich dem Tode aussetzen, preisgeben); vitam profundere (rücksichtslos hingeben, z.B. pro patria): sein Leben der Wut der Bürger pr., caput suum furori civium proicere. sich preisgeben, se proicere (sich allem aussetzen); pudicitiam suam prostituere oder prosternere (sich schänden lassen); vu lgare corpus, für Geld, pretio (von feilen Dirnen). – sich den Wollüstenpr., se voluptatibus permittere.

    deutsch-lateinisches > preisgeben

  • 6 besinnen, sich

    besinnen, sich, I) = (sich) erinnern, w. s. – II) überlegen: deliberare (geistig berechnen, überlegen, mit sich zu Rate gehen). – consultare (Beratung anstellen, sich beratschlagen). – meditari (nachdenken, überdenken, wie etw. sein müsse, zu machen sei); alle entw. absol. od. »auf etw.«, alqd. – sich hin u. her b., animum per omnia od. in omnes partes versare. – III) sich nach vorhergegangener Überlegung entschließen: deliberare.sich anders (eines andern) bes., d. i. α) seine Meinung ändern etc: sententiam mutare; a sua sententia discedere. – β) sein Vorhaben ändern etc.: consilium mutare; me paenitet consilii.sich eines Bessern bes., d. i. α) sich besser beraten: salubrius consilium inire. – β) vernünftiger werden: ad sanitatem redire od. reverti. – IV) nachdenken u. zaudern: cunctari (zaudern, unentschlossen sein, aus Scheu od. Bedenken anstehen, ob man etwas tun soll oder nicht). – haesitare (stocken, nicht vorwärts gehen, verlegen sein, aus Verlegenheit od. wegen obwaltender Schwierigkeiten lange überlegen, was oder ob man etwas tun soll oder nicht). – retractare (zurückziehen, sich weigern, etw. zu tun). – ohne mich (sich) lange zu b., sine ulla cogitandi mora; omissā omni cogitatione; sine ulla retractatione (z. B. vitam profundere); non haesitans (z. B. respondebo), non moratus (nicht zögernd, z. B. tollo lumen et sequor). – V) sich seiner wieder bewußt werden, sich fassen, wieder zur Besinnung kommen: resipiscere; ad se redire; se colligere; se ad se revocare. – sich nicht b. können (keine Besinnung haben), sui od. mentis non compotem esse. Besinnung, animus sui compos. mens sana. mentis sanitas (deutliches Bewußtsein). – B. haben, sui od. mentis compotem esse: keine B. haben, s. besinnen (sich) no. V: die B. verlieren, de mentis statu deici; a mente discedere; a mentis sensu abstrahi; animo defici; animus alqm relinquit (es wird jmd. ohnmächtig): der B. berauben, sanitate spoliare animum: wieder zur B. kommen, s. besinnen (sich) no. V. – zur B. (d. i. zur Vernunft) kommen, ad sanitatem redire od. reverti; ad bonam [437] frugem se recipere. besinnungslos, sui od. mentis non compos. – attonitus (unser vulg. »wie vom Donner gerührt«, vor Schrecken etc.). – Ist es = ohnmächtig, s. d. – vor Schmerz. B. werden, mentis errore ex dolore affici. Besinnungslosigkeit, mentis error. – Ist es = Ohnmacht, s. d.

    deutsch-lateinisches > besinnen, sich

  • 7 Märtyrertod

    Märtyrertod, gloriosa mors (als rühmlicher Tod). – für etwas den M. sterben, *pro alqa re mori od. vitam profundere od. gloriosam mortem occumbere.

    deutsch-lateinisches > Märtyrertod

  • 8 profundo

    pro-fundo, fūdī, fūsum, ere, vorwärts-, vorgießen = hingießen, vorwärtsfließen-, sich ergießen lassen, vergießen, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) Flussigkeiten: a) übh.: α) act.: pr. aquas sub mensas, Plin.: lacrimas oculis, Verg.: vim lacrimarum, Cic.: parentis et sororis commemoratione lacrimas, Cic.: pro alqo saepe et multum lacrimas, Cic.: lacrimas gaudio, Auct. b. Alex.: sanguinem ex oculis, Plin.: im üblen Sinne, vergießen = verschütten, vergeuden, aquam, florem vini veteris, Plaut. – β) refl. se profundere u. medial profundi, sich ergießen, hervorströmen, -stürzen, lacrimae se profuderunt, Cic.: lacrimae ore profusae, Sil.: profusus e cervice cruor, Ov.: Nilus e lacu profusus, Plin. – b) insbes., als Opfer ausgießen, libieren, his cotidie merum, Lact.: deo vina tamquam sitienti, Lact. Vgl. Bünem. Lact. 2, 14, 13 u. 6, 1, 5. – 2) Nichtflüssiges, hinschütten, meton., ausschütten, sportulam in medium, Apul. met. 1, 25. – B) übtr.: 1) niederwärts gehen lassen: a) hin- niederstrecken, cum somnus membra profudit, Lucr.: medial, molli cervice profusae, Lucr.: profusus gemitu, Pacuv. tr. fr. – b) herabhangen lassen, simul (= simulac) infula ex utraque pari malarum parte profusast, sobald die Binde herabgelassen wurde, herabgerollt war, Lucr. 1, 88. – 2) rasch hervorgehen-, fortgehen lassen, a) übh., α) act.: non peperit, verum posticā parte profudit, Lucil. fr.: ex alvo matris puerum natura profudit, Lucr. – β) refl. se profundere od. medial profundi, v. leb. Wesen = hervorströmen, -stürzen, se nova profundunt examina (Schwärme der Bienen), Colum.: omnis multitudo sagittariorum se profudit, Caes.: urbe profusi Aenidae, Val. Flacc. – v. üppigen Schossen an Gewächsen, sich hervordrängen, quae (in vitibus) se nimium profuderunt, Cic. – b) aus sich ausströmen, von sich geben, α) übh.: ignes, Lucr. – bes. durch den Mund hervor-, ausstoßen, pr. pectore voces, Catull.: clamorem, Cic.: profundendā voce, durch tiefes Ausholen der Stimme, Cic. – pr. animam in causa, ausströmen, aushauchen, Cic.: so auch spiritum in acie, Val. Max. – β) v. zeugenden Subjj., von sich geben, hervorbringen, ea quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur, Cic.: pr. palmites, Colum. – insula profusa ab Aenaria, Plin. – 3) freigebig spenden, opfern, zum Opfer bringen, aufopfernd (mit Aufopferung) hingeben, rücksichtslos preisgeben, tantam pecuniam, Plin. pan.: pro patria vitam, Cic.: non modo pecuniam, sed vitam etiam pro patria, Cic.: sanguinem pro patria, Cic.: ea possessionibus vicinis, freigebig spenden = freigebig hinzufügen, Gromat. vet. p. 284, 6. – im üblen Sinne, vergeuden, verschwenden, patrimonia, Cic.: pecuniam, Cic.: epulis et viscerationibus pecunias in eas res, quae etc., Cic.: da, profunde (pecuniam), Cic. – II) bildl., ergießen, sich ergießen lassen, ausströmen, a) übh.: omne odium inclusum nefariis sensibus impiorum in me profudistis, Cic.: sic odium, quod in ipsum attulerunt, id in eius imaginem et simulacrum profuderunt, Cic.: cuncta simul vitia, male diu dissimulata, losbrechen lassen, Suet.: omnes profudi vires animi atque ingenii mei, aufgewandt, aufgeopfert, Cic. – res iam universas profundam, de quibus volumina impleta sunt, über das alles auf einmal mich auslassen, Cic. – refl., se prof., sich ergießen, α) übh.: pr. sese in questus flebiles, ausbrechen in usw., Liv. 23, 20, 5. – si totum se ille in me profudisset, wenn jener sich mir ganz hingegeben hätte, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – β) hervorstürmen, mit Macht-, gewaltsam hervorbrechen, voluptates cum inclusae diutius... fuerunt, subito se non numquam profundunt atque eiciunt universae, Cic. Cael. 75. – b) hinschütten, vergeuden, verba ventis, Lucr.: quae ego si non profundere ac perdere videbor, omnibus meis viribus sustinebo, Cic. – / prōfūdit gemessen, Catull. 64, 202.

    lateinisch-deutsches > profundo

  • 9 aufopfern

    aufopfern, I) dem Untergange preisgeben: perdere (übh. dem Verderben, Untergange preisgeben). – morti dare od. dedere (dem Tod anheimgeben, sterben lassen). – morti od. cladi offerre (dem Tode oder der Niedermetzelung darbieten, preisgeben, z. B. milites temere). – sich für jmd. au., vitam pro alqo profundere: sich für das Vaterland, für den Staat au., pro patria vitam od. sanguinem profundere; se pro patria ad mortem offerre; pro patria mortem occumbere; pro re pu blica sanguinem effundere. – II) übh., freiwillig hingeben: concedere (jmdm. zuliebe abtreten, aufgeben, z. B. partem octavam pretii: u. rei publicae dolorem atque amicitias suas). – dimittere. remittere (jmdm. zuliebe fahren lassen, z. B. dim. studium et iracundiam suam rei publicae: u. rem. suas inimicitias rei publicae). – condonare (jmdm. etw. gleichs. schenken = jmdm. zuliebe, zu Gefallen etwas fallen lassen, z. B. inimicitias rei publicae) gratificari (jmdm. zu Gefallen etwas hingeben, z. B. populo et aliena et sua). – ducere post alqd (nachsetzen, z. B. sua necessaria post illius honorem). – jmds. Vorteile alles au., prae commodo alcis omnia post esse putare; omnibus suis rebus commodum alcis anteferre: seinen Vorteil dem Woh le des Staates au., salutem rei publicae suis commodis praeferre: Leben, Hab u. Gut für jmd. au., capitis ac fortunae periculum adire pro alqo: seine Kräfte au., vires profundere: etwas von seinen Rechten au., paululum de iure suo decedere: viel. magnam facere iacturam iuris. Aufopferung, iactura (Opfer jeder Art, bes. v. Geld, auf Geschenke, Sold oder sonst verwendet, z. B. animos militum magnis iacturis sibi conciliare: u. unius iacturā civis finire intestinum bellum).

    deutsch-lateinisches > aufopfern

  • 10 profundo

    pro-fundo, fūdī, fūsum, ere, vorwärts-, vorgießen = hingießen, vorwärtsfließen-, sich ergießen lassen, vergießen, I) eig. u. übtr.: A) eig.: 1) Flussigkeiten: a) übh.: α) act.: pr. aquas sub mensas, Plin.: lacrimas oculis, Verg.: vim lacrimarum, Cic.: parentis et sororis commemoratione lacrimas, Cic.: pro alqo saepe et multum lacrimas, Cic.: lacrimas gaudio, Auct. b. Alex.: sanguinem ex oculis, Plin.: im üblen Sinne, vergießen = verschütten, vergeuden, aquam, florem vini veteris, Plaut. – β) refl. se profundere u. medial profundi, sich ergießen, hervorströmen, -stürzen, lacrimae se profuderunt, Cic.: lacrimae ore profusae, Sil.: profusus e cervice cruor, Ov.: Nilus e lacu profusus, Plin. – b) insbes., als Opfer ausgießen, libieren, his cotidie merum, Lact.: deo vina tamquam sitienti, Lact. Vgl. Bünem. Lact. 2, 14, 13 u. 6, 1, 5. – 2) Nichtflüssiges, hinschütten, meton., ausschütten, sportulam in medium, Apul. met. 1, 25. – B) übtr.: 1) niederwärts gehen lassen: a) hin- niederstrecken, cum somnus membra profudit, Lucr.: medial, molli cervice profusae, Lucr.: profusus gemitu, Pacuv. tr. fr. – b) herabhangen lassen, simul (= simulac) infula ex utraque pari malarum parte profusast, sobald die Binde herabgelassen wurde, herabgerollt war, Lucr. 1, 88. – 2) rasch hervorgehen-, fortgehen lassen, a) übh., α) act.: non peperit, verum posticā parte profu-
    ————
    dit, Lucil. fr.: ex alvo matris puerum natura profudit, Lucr. – β) refl. se profundere od. medial profundi, v. leb. Wesen = hervorströmen, -stürzen, se nova profundunt examina (Schwärme der Bienen), Colum.: omnis multitudo sagittariorum se profudit, Caes.: urbe profusi Aenidae, Val. Flacc. – v. üppigen Schossen an Gewächsen, sich hervordrängen, quae (in vitibus) se nimium profuderunt, Cic. – b) aus sich ausströmen, von sich geben, α) übh.: ignes, Lucr. – bes. durch den Mund hervor-, ausstoßen, pr. pectore voces, Catull.: clamorem, Cic.: profundendā voce, durch tiefes Ausholen der Stimme, Cic. – pr. animam in causa, ausströmen, aushauchen, Cic.: so auch spiritum in acie, Val. Max. – β) v. zeugenden Subjj., von sich geben, hervorbringen, ea quae frugibus atque bacis terrae fetu profunduntur, Cic.: pr. palmites, Colum. – insula profusa ab Aenaria, Plin. – 3) freigebig spenden, opfern, zum Opfer bringen, aufopfernd (mit Aufopferung) hingeben, rücksichtslos preisgeben, tantam pecuniam, Plin. pan.: pro patria vitam, Cic.: non modo pecuniam, sed vitam etiam pro patria, Cic.: sanguinem pro patria, Cic.: ea possessionibus vicinis, freigebig spenden = freigebig hinzufügen, Gromat. vet. p. 284, 6. – im üblen Sinne, vergeuden, verschwenden, patrimonia, Cic.: pecuniam, Cic.: epulis et viscerationibus pecunias in eas res, quae etc., Cic.: da, profunde (pecuniam), Cic. – II)
    ————
    bildl., ergießen, sich ergießen lassen, ausströmen, a) übh.: omne odium inclusum nefariis sensibus impiorum in me profudistis, Cic.: sic odium, quod in ipsum attulerunt, id in eius imaginem et simulacrum profuderunt, Cic.: cuncta simul vitia, male diu dissimulata, losbrechen lassen, Suet.: omnes profudi vires animi atque ingenii mei, aufgewandt, aufgeopfert, Cic. – res iam universas profundam, de quibus volumina impleta sunt, über das alles auf einmal mich auslassen, Cic. – refl., se prof., sich ergießen, α) übh.: pr. sese in questus flebiles, ausbrechen in usw., Liv. 23, 20, 5. – si totum se ille in me profudisset, wenn jener sich mir ganz hingegeben hätte, Cic. ad Att. 7, 3, 3. – β) hervorstürmen, mit Macht-, gewaltsam hervorbrechen, voluptates cum inclusae diutius... fuerunt, subito se non numquam profundunt atque eiciunt universae, Cic. Cael. 75. – b) hinschütten, vergeuden, verba ventis, Lucr.: quae ego si non profundere ac perdere videbor, omnibus meis viribus sustinebo, Cic. – prōfūdit gemessen, Catull. 64, 202.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > profundo

  • 11 profundo

    prō̆-fundo, fūdi, fūsum, 3, v. a., to pour out or forth, to shed copiously, to cause to flow (class.).
    I.
    Lit.:

    sanguinem suum profundere omnem cupit, dummodo profusum hujus ante videat,

    Cic. Clu. 6, 18:

    sanguinem pro patriā,

    id. Fin. 2, 19, 60; 2, 30, 97:

    vim lacrimarum,

    id. Rep. 6, 14, 14:

    lacrimas oculis,

    Verg. A. 12, 154; Ov. M. 9, 679; 7, 91; Sen. Med. 541:

    sanguinem ex oculis,

    Plin. 10, 60, 79, § 164:

    aquam,

    Plaut. Aul. 2, 4, 29:

    vinum,

    id. Curc. 1, 1, 92:

    vina deo tamquam sitienti,

    Lact. 2, 4, 13; 6, 1, 5:

    aquas sub mensas,

    Plin. 28, 2, 5, § 26. —With se, to burst or gush forth:

    lacrimae se subito profuderunt,

    Cic. Ac. 11, 7, 6.—
    B.
    Transf.
    1.
    To stretch at full length, to prostrate ( poet.):

    cum somnus membra profudit,

    Lucr. 4, 757:

    praecipites profusae in terram,

    id. 6, 744.—Mid.: profusus, abjectus jacens. Pacuvius: profusus gemitu, murmure, stretched at full length, Paul. ex Fest. p. 228 Müll. (Trag. Rel. v. 321 Rib.). —
    2.
    To pour or cast out, bring forth, produce (class.): posticā parte profudit, Lucil. ap. Non. 217, 16:

    (puerum) ex alvo matris natura profudit,

    Lucr. 5, 225:

    sonitus,

    id. 6, 401:

    ignes,

    id. 6, 210:

    omnia ex ore,

    id. 6, 6:

    pectore voces,

    to pour forth, utter, Cat. 64, 202:

    vocem,

    Cic. Tusc. 2, 23, 56:

    clamorem,

    id. Fl. 6, 15; id. Leg. 1, 8, 25:

    voces,

    Cat. 64, 202:

    vitia,

    Suet. Tib. 42:

    dolorem,

    Vop. Aur. 1:

    palmites,

    Col. 5, 5, 17.—
    3.
    With se, to pour forth, rush forth or out; of bees:

    cum se nova profundent examina,

    Col. 9, 3;

    of archers: omnis multitudo sagittariorum se profudit,

    Caes. B. C. 3, 93;

    of luxuriant plants: ea, quae se nimium profuderunt,

    have shot out, sent out shoots, Cic. de Or. 2, 21, 88:

    profundit se supra modum numerus palmitum,

    Col. 7, 24, 4.—
    II.
    Trop., to cast or throw away:

    ventis verba profundere,

    Lucr. 4, 931:

    quae si non profundere ac perdere videbor,

    Cic. Fam. 5, 5, 17.—
    B.
    In partic.
    1.
    To throw away.
    a.
    In a bad sense, spend uselessly; to lavish, dissipate, squander:

    profundat, perdat, pereat,

    Ter. Ad. 1, 2, 54; Cic. Verr. 2, 3, 67, § 155:

    patrimonia,

    id. Cat. 2, 5, 10:

    pecunias in res,

    id. Off. 2, 16, 55.—
    b.
    In a good sense, to spend, sacrifice:

    non modo pecuniam, sed vitam etiam profundere pro patriā,

    Cic. Off. 1, 24, 84.—
    c.
    Esp., of life, to yield, give up:

    animam,

    Cic. Marc. 10, 32:

    si pateretur natura, vel denas animas profundere praestabat in pugnā, quam, etc.,

    Amm. 26, 10, 13:

    spiritum in acie,

    Val. Max. 6, 3, 3.—
    2.
    To pour out, vent; to expend, exert, employ; to set forth, show, explain:

    odium in aliquem,

    Cic. Pis. 7, 16:

    omnes profudi vires animi atque ingenii mei,

    id. Att. 1, 18, 2:

    res universas,

    to set forth, explain, id. Ac. 2, 27, 87.—
    3.
    With se, to pour itself forth, i. e. to rush forth, break out:

    voluptates cum inclusae diutius, subito se nonnumquam profundunt atque eiciunt universae,

    Cic. Cael. 31, 75:

    si totum se ille in me profudisset,

    had wholly poured himself out to me, had been liberal, id. Att. 7, 3, 3:

    in questus flebiles sese in vestibulo curiae profuderunt,

    Liv. 23, 20, 5.—Hence, prŏ-fūsus, a, um, P. a.
    A.
    Lit., spread out, extended, hanging down (ante- and postclass.):

    cauda profusa usque ad calces,

    Varr. R. R. 2, 5.— Comp.:

    equi coma et cauda profusior,

    longer, Pall. 4, 13.—
    B.
    Trop.
    1.
    Lavish, extravagant, profuse (class.; cf.

    prodigus): perditus ac profusus nepos,

    Cic. Quint. 12, 40:

    reus,

    id. Verr. 2, 1, 7, § 20.—With gen.:

    alieni appetens, sui profusus,

    lavish of his own, Sall. C. 5, 4.—With in and abl.:

    simul ad jacturam temporis ventum est, profusissimi in eo, cujus unius honesta avaritia est,

    Sen. Brev. Vit. 3, 2.—Of things abstr. and concr.:

    profusis sumptibus vivere,

    Cic. Quint. 30, 93:

    profusa luxuria in aedificiis,

    Vell. 2, 33, 4.—
    2.
    In a good sense, liberal ( poet.):

    mens profusa,

    Stat. S. 3, 1, 91:

    homo,

    Mart. 8, 38, 11.—
    3.
    Costly, expensive:

    amare profusas epulas,

    Cic. Mur. 36, 76:

    convivia,

    Suet. Tit. 7.—
    4.
    Immoderate, excessive, extravagant:

    profusa hilaritas,

    Cic. Tusc. 4, 7, 15:

    genus jocandi,

    id. Off. 1, 29, 103:

    cupido,

    Tac. H. 1, 52.— Sup.:

    profusissima libido,

    Suet. Claud. 53.— Adv.: prŏfūsē.
    1.
    Lit., lavishly, extravagantly, profusely (post-Aug.):

    aedes profuse exstructa,

    at an immoderate expense, Suet. Aug. 72.— Sup.:

    festos et solemnes dies profusissime celebrabat,

    Suet. Aug. 75.—
    2.
    Trop.
    a.
    In disorder, confusedly:

    consul obstitit profuse tendentibus suis in castra,

    Liv. 10, 36.—
    b.
    Immoderately, excessively:

    profuse prolixeque laudare,

    Gell. 5, 1, 2.— Comp.:

    eo profusius sumptui deditus erat,

    Sall. C. 13, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > profundo

  • 12 vita

    vīta, ae ( gen. sing. vitaï, Lucr. 1, 415; 2, 79; 3, 396), f. [vivo; Sanscr. gīv, to live; Gr. bios, life], life.
    I.
    Lit.
    A.
    In gen.:

    tribus rebus animantium vita tenetur, cibo, potione, spiritu,

    Cic. N. D. 2, 54, 134:

    dare, adimere vitam alicui,

    id. Phil. 2, 3, 5:

    necessaria praesidia vitae,

    id. Off. 1, 17, 58:

    in liberos vitae necisque potestatem habere,

    Caes. B. G. 6, 19:

    exiguum vitae curriculum,

    Cic. Rab. Perd. 10, 30:

    ego in vitā meā nullā umquam voluptate tantā sum adfectus, etc.,

    id. Att. 5, 20, 6:

    vitam agere honestissime,

    id. Phil. 9, 7, 15; cf.:

    degere miserrimam,

    id. Sull. 27, 75:

    vitam in egestate degere,

    id. Rosc. Am. 49, 144:

    tutiorem vivere,

    id. Verr. 2, 2, 47, § 118:

    profundere pro aliquo,

    id. Phil. 14, 11, 30 fin.:

    amittere per summum dedecus,

    id. Rosc. Am. 11, 30:

    auferre alicui,

    id. Sen. 19, 71:

    in vitā manere,

    id. Fam. 5, 15, 3:

    in vitā diutius esse,

    id. Q. Fr. 1, 3, 5:

    e vitā discedere,

    id. Fam. 2, 2; cf.

    cedere,

    id. Brut. 1, 4:

    vitā cedere,

    id. Tusc. 1, 15, 35:

    de vitā decedere,

    id. Rab. Perd. 11:

    vitā se privare,

    id. de Or. 3, 3, 9:

    vitā aliquem expellere,

    id. Mur. 16, 34:

    si vita suppetet,

    id. Fin. 1, 4, 11: si mihi vita contigerit, Planc. ap. Cic. Fam. 10, 24, 1:

    ne ego hodie tibi bonam vitam feci,

    a pleasant life, Plaut. Pers. 4, 8, 3:

    bonam vitam dare,

    id. Cas. 4, 4, 21; cf.

    , on the other hand: malae taedia vitae,

    Ov. P. 1, 9, 31.—
    B.
    In partic., life, as a period of time = aetas (post-Aug.):

    ii quadragensimum annum vitae non excedunt,

    Plin. 6, 30, 35, § 195; 7, 2, 2, § 30; 7, 49, 50, § 160:

    periit anno vitae septimo et quinquagesimo,

    Suet. Vit. 18:

    septem et triginta annos vitae explevit,

    Tac. A. 2, 88 fin.; Val. Max. 4, 1, 6; 8, 13, ext. 7; Gell. 15, 7, 1; Hier. in Dan. 6, 1.— Plur.:

    nec vero, si geometrae et grammatici... omnem suam vitam in singulis artibus consumpserint, sequitur, ut plures quasdam vitas ad plura discenda desideremus,

    Quint. 12, 11, 20; cf. also in the foll.—
    II.
    Transf.
    A.
    A living, support, subsistence (Plautinian;

    syn. victus): vitam sibi repperire,

    Plaut. Stich. 3, 2, 9; cf.:

    neque illi concedam quicquam de vitā meā,

    id. Trin. 2, 4, 76.—
    B.
    A life, i. e. a way or mode of life (class.): vita hominis [p. 1999] ex ante factis spectabitur, Auct. Her. 2, 3, 4:

    vita rustica honestissima atque suavissima,

    Cic. Rosc. Am. 17, 48:

    hanc usus, vita, mores respuit,

    id. Mur. 35, 74; cf.:

    inquirendo in utriusque vitam et mores,

    Liv. 40, 16, 2; so (with mores) Ov. H. 17, 172 Ruhnk.:

    neque ante philosophiam patefactam hac de re communis vita dubitavit,

    nor was it doubted in common life, Cic. Div. 1, 39, 86:

    vita, victusque communis,

    social life, id. Off. 1, 17, 58; cf.:

    omni vitā atque victu excultus,

    id. Brut. 25, 95.— Plur.:

    inspicere, tamquam in speculum, in vitas omnium,

    Ter. Ad. 3, 3, 61; cf.:

    per omnium vitas amicitia serpit,

    Cic. Leal. 23, 87:

    (Minos) vitas et crimina discit,

    Verg. A. 6, 433. —
    C.
    Life, real life (opp. fancy or fiction):

    ex quo est illud e vitā ductum ab Afranio,

    Cic. Tusc. 4, 20, 45:

    de vitā hominum mediā sumptum,

    Gell. 2, 23, 12:

    nil sine magno Vita labore dedit mortalibus,

    Hor. S. 1, 9, 60.—
    D.
    Like our life, to denote a very dear object:

    certe tu vita es mihi,

    Plaut. As. 3, 3, 24; cf. Ter. Ad. 3, 2, 33.—Hence, mea vita, or simply vita, my life, as a term of endearment, Plaut. Stich. 4, 2, 6; Cic. Fam. 14, 2, 3; 14, 4, 1; Prop. 1, 2, 1; 2, 20 (3, 13), 17.—
    E.
    The living, i. e. mankind, the world; like Gr. bios ( poet. and in postAug. prose):

    rura cano, rurisque deos, his vita magistris Desuevit quernā pellere glande famem,

    Tib. 2, 1, 37:

    agnoscat mores vita legatque suos,

    Mart. 8, 3, 20:

    verum falsumne sit, vita non decrevit,

    Plin. 8, 16, 19, § 48:

    alias in tumultu vita erat,

    id. 13, 13, 27, § 89.—
    F.
    A life, i. e. a course of life, career, as the subject of biography: in hoc exponemus libro de vitā (al. vitam) excellentium imperatorum, Nep. praef. § 8; id. Epam. 4 fin.:

    vitae memoriam prosā oratione composuit,

    Suet. Claud. 1 fin.:

    propositā vitae ejus velut summā,

    id. Aug. 9:

    referam nunc interiorem ac familiarem ejus vitam,

    id. ib. 61; cf. Serv. Verg. A. 1, 368:

    qui vitas resque gestas clarorum hominum memoriae mandaverunt,

    Gell. 1, 3, 1.—
    G.
    The duration of life (in plants, etc.), duration:

    arborum immensa,

    Plin. 16, 44, 85, § 234; 16, 44, 90, § 241; Pall. 12, 7, 17.—
    H.
    An existence, a being, of spirits in the infernal regions:

    tenues sine corpore vitae,

    Verg. A. 6, 292; cf. id. ib. 12, 952.

    Lewis & Short latin dictionary > vita

  • 13 vita

    I vīta, ae f. [ vivo ]
    1) жизнь (v. misero longa (est), relīci brevis PS)
    potestas vitae necisque in aliquem Cs, Sl — власть над чьей-л. жизнью и смертью
    in meā vitā C — за всю мою жизнь, пока живу
    vitam pro aliquo profundere C — отдать жизнь за кого-л.
    alicui vitam adimere (auferre) или aliquem vitā privare (expellere) C — лишить кого-л. жизни
    a vitā discedere или (e) vitā (ex)cedere (abire), de vitā decedere, vitam ponere C etc. — расстаться с жизнью, скончаться
    2) образ жизни, быт (vitā rustica C)
    vitae societas C — общественная жизнь, общественные отношения
    alicui concedere quicquam de vitā suā Pl — уступить кому-л. кое-что из своей пищи
    4) жизнь, жизнеописание ( vitae excellentium virorum Nep)
    5) живущие, человеческий род, человечество, люди
    6)
    v. или v. mea! Pl, C, Prp ласк.жизнь моя!
    II vītā imper. к vito

    Латинско-русский словарь > vita

  • 14 жизнь

    vita [ae, f] (misero longa, felici brevis; rustica); aetas [atis, f]; spiritus [us, m] (spiritum patriae reddere); caput, itis, n

    • продолжительность жизни duratio vitae

    • власть над чьей-л. жизнью и смертью potestas vitae necisque in aliquem

    • образ жизни modus vivendi; via vitae, vivendi; victus (Persarum); studium vitae

    • вести (какой-л.) образ жизни vitae cursum tenere

    • образ жизни не по средствам cultus major censu

    • блестящий образ жизни splendor vitae

    • ведущий утонченный образ жизни victu excultus

    • так уж заведено самой жизнью suscepit vita consuetudoque communis

    • вести жизнь диких животных vitam more ferarum tractare

    • лишить себя жизни mortem sibi consciscere

    • расстаться с жизнью a vita discedere; (e) vita (ex)cedere (abire); de vita decedere, vitam ponere

    • жизнь отлетела vita in ventos recessit; +лишить кого-либо жизни consumere (mulier consumenda damnata); alicui vitam adimere (auferre); aliquem vitā privare (expellere)

    • отдать жизнь за кого-л. vitam pro aliquo profundere

    • жертвовать жизнью для кого-л. abjicere vitam [salutem] pro aliquo

    • заплатить жизнью за что-л. aliquid spiritu luere

    • прожить жизнь в сельской глуши secretis ruris abscondere annos

    • проводить жизнь в спокойствии (безмятежно) aetatem agere [degere] intranquillitate

    • спасти жизнь expedire salutem

    • жизнь впроголодь esuritio

    • вся жизнь omnis aetas

    • в течение всей жизни vitā perpetuā

    • рисковать своей жизнью за плату sua funera vendere

    • клянусь жизнью! ita vivam!

    • видеть смысл жизни в литературных занятиях studiis suis vivere

    • будем наслаждаться жизнью и любить vivamus et amemus!

    • при жизни Ганнибала vivo Hannibale

    • за всю мою жизнь me vivo; in meā vitā

    • при жизни (их) обоих vivo utroque

    • при его жизни и на его глазах vivus vidensque

    • на склоне жизни supremis suis annis

    • общественная жизнь vitae societas

    • изыскать себе средства к жизни vitam sibi reperire

    • жажда жизни cupīdo lucis

    Большой русско-латинский словарь Поляшева > жизнь

  • 15 ventus

    [st1]1 [-] ventus, i, m.: - [abcl][b]a - vent. - [abcl]b - air, souffle, haleine. - [abcl]c - vent (t. de méd.), flatuosités. - [abcl]d - souffle (de la fortune, de la renommée), faveur (populaire). - [abcl]e - orage, calamité, malheur. - [abcl]f - bruit, rumeur publique, nouvelle. - [abcl]g - plan, projet, dessein.[/b]    - ventus aquilo: l'aquilon.    - vento suo, Ov.: avec un vent favorable.    - aperto vento: en plein air.    - ventus textilis: gaze, étoffe très fine.    - ire in ventos, Ov.: se dissiper.    - ventis tradere rem, Hor.: livrer une chose à l'oubli.    - in vento oportet scribere, Cat. 70: il faut l'écrire sur le vent (il ne faut pas en tenir compte).    - ventis verba dare, Ov. H. 2, 25: ne pas tenir sa parole.    - vento vivere, Cod. Just. 5, 50, 2: vivre de l'air du temps, vivre de rien.    - profundere verba ventis, Lucr. 4, 931: parler aux vents, parler en vain.    - ventus secundus: vent arrière.    - ventus adversus: vent debout.    - venti secundi, Hor. Cic.: vents favorables, prospérité, bonheur.    - ventus popularis: la popularité, la faveur populaire.    - rumorum venti, Cic.: les bruits qui circulent. [st1]2 [-] ventŭs, ūs, m.: venue, arrivée.
    * * *
    [st1]1 [-] ventus, i, m.: - [abcl][b]a - vent. - [abcl]b - air, souffle, haleine. - [abcl]c - vent (t. de méd.), flatuosités. - [abcl]d - souffle (de la fortune, de la renommée), faveur (populaire). - [abcl]e - orage, calamité, malheur. - [abcl]f - bruit, rumeur publique, nouvelle. - [abcl]g - plan, projet, dessein.[/b]    - ventus aquilo: l'aquilon.    - vento suo, Ov.: avec un vent favorable.    - aperto vento: en plein air.    - ventus textilis: gaze, étoffe très fine.    - ire in ventos, Ov.: se dissiper.    - ventis tradere rem, Hor.: livrer une chose à l'oubli.    - in vento oportet scribere, Cat. 70: il faut l'écrire sur le vent (il ne faut pas en tenir compte).    - ventis verba dare, Ov. H. 2, 25: ne pas tenir sa parole.    - vento vivere, Cod. Just. 5, 50, 2: vivre de l'air du temps, vivre de rien.    - profundere verba ventis, Lucr. 4, 931: parler aux vents, parler en vain.    - ventus secundus: vent arrière.    - ventus adversus: vent debout.    - venti secundi, Hor. Cic.: vents favorables, prospérité, bonheur.    - ventus popularis: la popularité, la faveur populaire.    - rumorum venti, Cic.: les bruits qui circulent. [st1]2 [-] ventŭs, ūs, m.: venue, arrivée.
    * * *
        Ventus, venti, masc. gene. Cic. Vent.
    \
        Ocyor ventis. Virgil. Plus viste que le vent.
    \
        Aduersus ventus. Ouid. Vent contraire.
    \
        Grauis ventus. Cels. Mal sain.
    \
        Loquax. Lucan. Vent sortant de terre, qui inspiroit les devins et vaticinateurs, et leur faisoit dire les oracles.
    \
        Secundus. Cic. Un vent qui n'est point contraire, Bon vent, Vent à gré, Vent à propos.
    \
        Committere vitam ventis. Virg. Se mettre sur la mer, Naviguer.
    \
        Placata maria dant venti. Virgil. Rendent la mer calme.
    \
        Operam dat ventus. Plaut. Le vent est à gré.
    \
        Dare verba in ventos. Ouid. Perdre ses parolles, Parler à un qui n'escoute point, Autant en emporte le vent.
    \
        Ire ventis. Horat. Naviguer à voiles.
    \
        Ferens ventus. Virgil. Bien soufflant et à gré.
    \
        Secundis ventis intendere vela. Virgil. Enfler les voiles de vent propice.
    \
        Vtilibus ventis intrare vrbem. Ouid. Ayant bon vent et propice.
    \
        Mouere ventos tenui flabello. Ouid. Esventer.
    \
        Petere vrbem aliquam vento. Virgil. Y aller par mer.
    \
        Ponunt venti. Virgil. S'appaisent.
    \
        Folle premere ventos. Pers. Souffler d'un soufflet.
    \
        Profundere verba ventis. Lucret. Perdre ses parolles, Autant en emporte le vent.
    \
        Prosequitur surgens a puppi ventus euntes. Virgil. Ils ont vent en pouppe, ou vent à gré.
    \
        Sequi vrbem aliquam aut regionem vento. Virgil. Y aller par mer.
    \
        Solutum aequor pace ventorum. Stat. La mer calme et paisible.
    \
        Sternere ventos. Horat. Appaiser.
    \
        Erit ventus. Virgil. Il ventera.
    \
        Alios ego vidi ventos, alias prospexi animo procellas. Cic. J'ay veu d'autres vents venter.
    \
        Colligere concionum ventos. Cic. Tascher à faire parler de soy, et cercher toutes les occasions de faire assemblee de peuple pour avoir le moyen de se faire grand.
    \
        Ventum popularem quaerere in re aliqua. Cic. Cercher d'estre loué du peuple, Cercher une vaine gloire du populaire.

    Dictionarium latinogallicum > ventus

  • 16 hingeben

    hingeben, dare (geben übh.). – dedere (in fremden Besitz übergeben; dah. bildl. = preisgeben [1325] od. = mit Aufopferung widmen), – reddere (aus seinem Besitz hergeben, auch bildl., z.B. vitam). – tradere (in jmds. Hand übergeben, überlassen). – praebere. porrigere (darbieten, u. zwar praeb. = hinhalten, damit es jmd. nehme, porr. = darreichen, damit es jmd. empfange). – servandum dare od. tradere (zum Aufheben geben od. übergeben). – effundere (bildl., als Opfer hergeben, z.B. vitam: u. spiritum suum in victoria). – profundere (bildl., rücksichtslos als Opfer hergeben, z.B. vitam pro patria). sich jmdm. od. einer Sache hing., se dare (ganz, toto animo) od. se dedere (ganz, totum od. penitus) od. se tradere (ganz, totum) alci od. alci rei; alci obnoxium esse (jmdm. in allem zu Willen sein, sich willenlos hingeben); indulgere alci rei (einer Sache nachhängen, z.B. dolori); sequi alqd (sich an etw. halten, z.B. casum potius quam consilium [Überlegung]). – sich einer Sache mit Vorliebe h., amplecti od. amplexari alqd. – sich jmdm. ganz h. (vgl. oben). auch se totum permittere arbitrio alcis (z.B. dei, caelestium): sich ganz der Erforschung einer Sache h., totum se collocare in alqa re exquirenda: sich jeder Art von Fröhlichkeit h., a nullo genere hilaritatis se abstinere: sich als Opfer für den Staat h., victimam se praebere rei publicae. Vgl. übh. »1. ergeben (sich) no. II«.

    deutsch-lateinisches > hingeben

  • 17 durchbringen

    durchbringen, I) durch einen Ort tragen oder führen: ducere per alqm locum (einen Menschen od. ein Tier). – transmittere per alqm locum (ein Tier od. eine Sache). – II) mit Mühe eine Sache durch eine Öffnung bringen: traicere. conicere (z.B. filum in acum). – III) zu Ende bringen: a) eig.: conficere. perficere (fertigbringen, eine unternommene Arbeit). – transigere (sowohl abtun, ein Geschäft, als hinbringen, das Leben). – b) uneig., verschwenden: consumere (aufbrauchen). – conficere (fertigmachen). – profundere. effundere (vergeuden). – perdere (allemachen, z.B. pecuniam); verb. profundere atque perdere. – dissipare (gleichs. in alle Welt zerstreuen, verschleudern, z.B. patrimonium, rem familiarem). – IV) erhalten etc.: servare. – integrum servare. incolumem tueri (unversehrt erhalten). – sich durchbringen mit etwas, victum quaeritare alqā re (z.B. mit Spinnen u. Weben, lanā ac telā): sich kümm erlich d., parce ac duriter vitam agere; misere vivere.

    deutsch-lateinisches > durchbringen

  • 18 perdo

    per-do, didī, ditum, ere, gleichs. zugrunde geben; dah. I) (im Passiv gew. pereo, perditus, perire, s. Lachm. Lucr. p. 121) zugrunde richten, vernichten, verderben, ruinieren, unglücklich machen (Ggstz. servare), A) im allg.: alqm, Cic.: puerum perditum perdere, vollends zugrunde richten, Cic.: perd. funditus civitatem, Cic.: desiderium per luxum atque libidinem pereundi perdendique omnia, Liv.: alqm capitis perdere, jmd. ums Leben bringen, dem Tode preisgeben, Plaut. asin. 132; Bacch. 490; mil. 371. Gell. 1, 3, 4: nos quidem miseras perdidit, sie hat uns (durch ihren Tod) in die tiefste Trauer versetzt, Ter. Andr. 803: quae (mors) omnes cives perdiderit et afflixerit, für alle B. ein harter Schlag war, Cic. Rosc. Am. 33. – poet., p. serpentem, töten, Ov.: aethera umbrā, verdunkeln, Val. Flacc. – im Passiv verbis perderis ipse tuis, Prosper epigr.: impii de terra perdentur, Vulg. prov. 2, 22: ne cum istis iudicer et perdar in die iudicii, Augustin. serm. 5, 3: quasi sterquilinium in fine perdetur, Vulg. Iob 20, 7: ut licentiosis cupiditatibus domitis haec vitia perderentur, Augustin. epist. 138, 14. – B) insbes.: 1) vertun, verschwenden, unnütz vergeuden, fortunas, Ter. – operam od. oleum et operam, Cic.: blanditias, Ov.: quae ego si non profundere ac perdere videbor, Cic.: mortem od. letum, Sen. u. Lucan.: Decius amisit vitam, at non perdidit, Cornif. rhet.: tempus, Cic. u. Sen.: poteras has horas non perdere, konntest sie sparen, Plin. ep.: perditur haec inter misero lux non sine votis, Hor. sat. 2, 6, 59 (wo Lachmann unnötig porgitur = porrigitur lesen will; vgl. no. I, A u. no. II, A die Beisp. m. Passiv). – 2) moralisch verderben, cur perdis adulescentem nobis? Ter.: imperii mores, Plin. – II) übtr., unwiederbringlich verlieren, verlustig gehen, verlustig werden, um etwas kommen, A) im allg.: vidulum cum auro atque argento multo, Plaut.: arma, zonam, Hor.: liberos, Cic.: vocem, Cic.: oculos, Cic.: vitam, Mart. (u. im Passiv si principis vita perditur, Amm. 14, 5, 4 [wo Gardth. periclitetur]): litem, Cic.: spem, Plaut. u. Liv.: fugam, den Weg zur Fl., Mart. – nomen, vergessen, Ter.: qui se putaret nihil habere, quod de existimatione perderet, Cornif. rhet.: ne quid aut ex amore aut ex iudicio tuo perdam, Planc. in Cic. ep. – B) insbes., im Spiele verlieren, quod in alea perdiderat, der Spielverlust, Cic.: absol., non cessat perdere lusor, Ov.: lucrandi perdendive temeritas, Spielwut, Tac. – / Vulg. Perf. perdedi, Corp. inscr. Lat. 7, 140 (wo perdedit). – archaist. Coniunct. Praes. perduim, is, it, int, Plaut. aul. 672; Amph. 845; Epid. 66 u.a. Ter. heaut. 811 u.a.: u. in der Verwünschungsformel di te (istum u. dgl.) perduint! Cic. Deiot. 21; ad Att. 15, 4, 3. Apul. met. 9. 21; apol. 75.

    lateinisch-deutsches > perdo

  • 19 perdo

    per-do, didī, ditum, ere, gleichs. zugrunde geben; dah. I) (im Passiv gew. pereo, perditus, perire, s. Lachm. Lucr. p. 121) zugrunde richten, vernichten, verderben, ruinieren, unglücklich machen (Ggstz. servare), A) im allg.: alqm, Cic.: puerum perditum perdere, vollends zugrunde richten, Cic.: perd. funditus civitatem, Cic.: desiderium per luxum atque libidinem pereundi perdendique omnia, Liv.: alqm capitis perdere, jmd. ums Leben bringen, dem Tode preisgeben, Plaut. asin. 132; Bacch. 490; mil. 371. Gell. 1, 3, 4: nos quidem miseras perdidit, sie hat uns (durch ihren Tod) in die tiefste Trauer versetzt, Ter. Andr. 803: quae (mors) omnes cives perdiderit et afflixerit, für alle B. ein harter Schlag war, Cic. Rosc. Am. 33. – poet., p. serpentem, töten, Ov.: aethera umbrā, verdunkeln, Val. Flacc. – im Passiv verbis perderis ipse tuis, Prosper epigr.: impii de terra perdentur, Vulg. prov. 2, 22: ne cum istis iudicer et perdar in die iudicii, Augustin. serm. 5, 3: quasi sterquilinium in fine perdetur, Vulg. Iob 20, 7: ut licentiosis cupiditatibus domitis haec vitia perderentur, Augustin. epist. 138, 14. – B) insbes.: 1) vertun, verschwenden, unnütz vergeuden, fortunas, Ter. – operam od. oleum et operam, Cic.: blanditias, Ov.: quae ego si non profundere ac perdere videbor, Cic.: mortem od. letum, Sen. u. Lucan.: Decius amisit vitam, at non perdidit, Cor-
    ————
    nif. rhet.: tempus, Cic. u. Sen.: poteras has horas non perdere, konntest sie sparen, Plin. ep.: perditur haec inter misero lux non sine votis, Hor. sat. 2, 6, 59 (wo Lachmann unnötig porgitur = porrigitur lesen will; vgl. no. I, A u. no. II, A die Beisp. m. Passiv). – 2) moralisch verderben, cur perdis adulescentem nobis? Ter.: imperii mores, Plin. – II) übtr., unwiederbringlich verlieren, verlustig gehen, verlustig werden, um etwas kommen, A) im allg.: vidulum cum auro atque argento multo, Plaut.: arma, zonam, Hor.: liberos, Cic.: vocem, Cic.: oculos, Cic.: vitam, Mart. (u. im Passiv si principis vita perditur, Amm. 14, 5, 4 [wo Gardth. periclitetur]): litem, Cic.: spem, Plaut. u. Liv.: fugam, den Weg zur Fl., Mart. – nomen, vergessen, Ter.: qui se putaret nihil habere, quod de existimatione perderet, Cornif. rhet.: ne quid aut ex amore aut ex iudicio tuo perdam, Planc. in Cic. ep. – B) insbes., im Spiele verlieren, quod in alea perdiderat, der Spielverlust, Cic.: absol., non cessat perdere lusor, Ov.: lucrandi perdendive temeritas, Spielwut, Tac. – Vulg. Perf. perdedi, Corp. inscr. Lat. 7, 140 (wo perdedit). – archaist. Coniunct. Praes. perduim, is, it, int, Plaut. aul. 672; Amph. 845; Epid. 66 u.a. Ter. heaut. 811 u.a.: u. in der Verwünschungsformel di te (istum u. dgl.) perduint! Cic. Deiot. 21; ad Att. 15, 4, 3. Apul. met. 9. 21; apol. 75.

    Ausführliches Lateinisch-deutsches Handwörterbuch > perdo

  • 20 perdo

    per-do, dĭdi, ditum, 3 (old form of the pres. subj. perduim, Plaut. Aul. 4, 6, 6:

    perduis,

    id. Am. 2, 2, 215; id. Capt. 3, 5, 70:

    perduit,

    id. Ep. 1, 1, 64; id. Poen. 3, 4, 29;

    but esp. freq., perduint,

    Plaut. As. 2, 4, 61; id. Aul. 4, 10, 55; id. Curc. 5, 3, 41; id. Cas. 3, 5, 17; id. Most. 3, 1, 138; id. Men. 2, 2, 34; 3, 1, 6; 5, 5, 31; id. Merc. 4, 3, 11; 4, 4, 53; id. Poen. 3, 2, 33; 4, 2, 41; id. Stich. 4, 2, 15; id. Truc. 2, 3, 10; Ter. Heaut. 4, 6, 7; id. Hec. 3, 4, 27; id. Phorm. 1, 2, 73; Cic. Deiot. 7, 21; id. Att. 15, 4, 3.—As the pass. of perdo, only pereo, perditus, perire appear to be in good use.—The only classical example of a pass. form in the pres. is:

    perditur haec inter misero lux non sine votis,

    Hor. S. 2, 6, 59 (K. and H. ad loc.), where Lachm., perh. needlessly, reads lux porgitur, the day seems too long for me. —In the pass. perdi, in late Lat.; v. infra), v. a., to make away with; to destroy, ruin; to squander, dissipate, throw away, waste, lose, etc. (class.; syn.: dissipo, perimo, deleo).
    I.
    Lit.:

    aliquem perditum ire,

    Plaut. Aul. 4, 10, 5:

    Juppiter fruges perdidit,

    Cic. Rosc. Am. 45, 131:

    funditus civitatem,

    id. Att. 6, 1, 5:

    se ipsum penitus,

    id. Fin. 1, 15, 49:

    perdere et affligere cives,

    id. Rosc. Am. 12, 33:

    perdere et pessundare aliquem,

    Plaut. Bacch. 3, 3, 3:

    aliquem capitis,

    i. e. to charge with a capital offence, id. As. 1, 2, 6; id. Bacch. 3, 3, 86:

    sumat, consumat, perdat,

    squander, Ter. Heaut. 3, 1, 56; so,

    perde et peri,

    Plaut. Truc. 5, 59:

    perdere et profundere,

    to waste, Cic. Fam. 5, 5, 3:

    perdere tempus,

    id. de Or. 3, 36, 146:

    operam,

    id. Mur. 10, 23; cf.:

    oleum et operam,

    id. Fam. 7, 1, 3:

    Decius amisit vitam: at non perdidit,

    Auct. Her. 4, 44, 57:

    cur perdis adulescentem nobis? cur amat? Cur potat?

    Ter. Ad. 1, 1, 36.—In execrations (very common): di (deaeque omnes) te perduint, may the gods destroy you! See the passages with perduint cited init.—Pass. (late Lat.):

    verbis perderis ipse tuis, Prosp. Epigr.: impii de terrā perdentur,

    Vulg. Prov. 2, 22: quasi sterquilinium in fine perdetur, id. Job, 20, 7.—
    II.
    Transf., in gen., to lose utterly or irrecoverably:

    eos (liberos),

    Cic. Fam. 5, 16, 3:

    omnes fructus industriae et fortunae,

    id. ib. 4, 6, 2:

    litem,

    to lose one's cause, id. de Or. 1, 36, 167:

    libertatem,

    id. Rab. Post. 9, 24:

    dextram manum,

    Plin. 7, 28, 29, § 104:

    memoriam,

    Cic. Sen. 7, 21:

    causam,

    id. Rosc. Com. 4, 11:

    spem,

    Plaut. Rud. 1, 4, 3:

    vitam,

    Mart. Spect. 13, 2:

    perii hercle! nomen perdidi,

    i. e. I have quite forgotten the name, Ter. Phorm. 2, 3, 39.— Pass. (late Lat.):

    si principis vita perditur,

    Amm. 14, 5, 4; Hor. S. 2, 6, 59 (v. supra).—Of loss at play:

    ne perdiderit, non cessat perdere lusor,

    Ov. A. A. 1, 451; Juv. 1, 93.—Hence, perdĭtus, a, um, P. a., lost, i. e.,
    A.
    Hopeless, desperate, ruined, past recovery (class.;

    syn. profligatus): perditus sum, i. q. perii,

    I am lost! Plaut. Bacch. 5, 1, 6; id. Rud. 5, 1, 3:

    per fortunas vide, ne puerum perditum perdamus,

    Cic. Fam. 14, 1, 5:

    perditus aere alieno,

    id. Phil. 2, 32, 78:

    lacrimis ac maerore perditus,

    id. Mur. 40, 86:

    tu omnium mortalium perditissime,

    id. Verr. 2, 3, 26, § 64:

    rebus omnibus perditis,

    id. Caecin. 31, 90:

    senatoria judicia,

    id. Verr. 1, 3, 8:

    valetudo,

    id. Tusc. 5, 10, 29.—
    2.
    In partic., desperately in love; lost, ruined by love ( poet.):

    amore haec perdita est,

    Plaut. Cist. 1, 2, 13:

    in puellā,

    Prop. 1, 13, 7:

    amor,

    Cat. 89, 2.—
    B.
    Lost in a moral sense, abandoned, corrupt, profligate, flagitious, incorrigible:

    adulescens perditus ac dissolutus,

    Cic. Tusc. 4, 25, 55:

    homo contaminatus, perditus, flagitiosus,

    id. Verr. 2, 3, 58, § 134:

    abjecti homines et perditi,

    id. Mil. 18, 47; id. Cat. 1, 6, 9:

    homo perditā nequitiā,

    id. Clu. 13, 36:

    perdita atque dissoluta consilia,

    id. Agr. 2, 20, 55:

    luxuriae ac lasciviae perditae,

    Suet. Calig. 25:

    nihil fieri potest miserius, nihil perditius, nihil foedius,

    Cic. Att. 8, 11, 4; id. Q. Fr. 3, 9, 1; Cat. 42, 13.—Hence, sup.:

    omnium mortalium perditissimus,

    Cic. Verr. 2, 3, 26, § 65; Just. 21, 5, 5.— Adv.: perdĭtē.
    1.
    In an abandoned manner, incorrigibly:

    se gerere,

    Cic. Att. 9, 2, A, 2.—
    2.
    Desperately, excessively:

    amare,

    Ter. Phorm. 1, 2, 32:

    conari,

    Quint. 2, 12, 5.

    Lewis & Short latin dictionary > perdo

См. также в других словарях:

  • vie — I. Vie, f. penacut. Vita. Vie vie geminé, c est à dire, marchez marchez, hastez vous, prins de l Italien, Via via. Et en fait de marine, vie signiþfie l adresse {{o=ladresse}} du port et de la barre, disans les mariniers, Boutez en la vie, c est… …   Thresor de la langue françoyse

  • pleurer — Pleurer, Plorare, Deplorare, Lachrymare, vel Lachrymari, Collachrymare, Flere, Delachrymare. Pleurer à grosses larmes, Fundere, Profundere lachrymas. Pleurer à chauldes larmes, Effundi in lachrymas. Pleurer abondamment, Lugere. Pleurer son saoul …   Thresor de la langue françoyse

  • Wind — 1. Ander Wind, ander Wetter. 2. As de wind weiet, so rûsken de böme. – Lübben. 3. Auch der beste Wind kann s nicht allen Schiffen recht machen. – Altmann VI, 397. 4. Auch der Wind des Zaren reicht nicht hin, die Sonne auszublasen. 5. Aus einem… …   Deutsches Sprichwörter-Lexikon

Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»